มีใครสงสัยเหมือนกันไหมครับว่าเจ้าน้ำตาลอัดก้อนที่หน้าตาเป็นลูกบาศ์กทรงสี่เหลี่ยมนั้นมันเกิดขึ้นมาได้ยังไง? ทำไมต้องเป็นก้อนสี่เหลี่ยม? ใครกันคือผู้คิดค้นน้ำตาลอัดก้อน? ผมเองก็สงสัยจนไปหาคำตอบและพบว่ามันเริ่มต้นมาจากแผลเล็กๆ ที่ปลายนิ้วมือของผู้หญิงคนหนึ่งในปีค.ศ 1841 นี่เองคือจุดเปลี่ยนที่ทำให้น้ำตาลมีรูปทรงไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป!

ต้องเล่าย้อนกลับไปในสมัยก่อน ตอนนั้นน้ำตาลที่ใช้กันยังไม่ใช่น้ำตาลทรายอย่างทุกวันนี้ แต่มาในรูปแบบแท่งกรวยหรือทรงโคน (Sugarloaf) ซึ่งผลิตโดยการเทน้ำเชื่อมหรือน้ำตาลเหลวลงในแม่พิมพ์ดินเผาหรือโลหะ แล้วปล่อยให้แห้งนานหลายวัน จนน้ำตาลตกผลึกกลายเป็นของแข็ง เวลาจะใช้น้ำตาลต้องใช้ค้อนหรือคีมพิเศษช่วย ‘สับ’ หรือ ‘ตัด’ แยกน้ำตาลออกมาเป็นชิ้นเล็กๆ

หลังจากตัดน้ำตาลโคนออกมาแล้วก็สามารถนำไปใช้ได้ตามต้องการ จะใส่ในชาหรือกาแฟ นำไปทำขนม หรือใส่ในอาหารที่ต้องการความหวาน ซึ่งขนาดและปริมาณของน้ำตาลที่ได้จากการตัดแบ่งก็แน่นอนว่าไม่เท่ากัน ทำให้ไม่สามารถกะปริมาณที่จะใช้ได้อย่างแม่นยำเป๊ะๆ เหมือนทุกวันนี้

ทีนี้ก็เข้าเรื่องแล้วครับ เรื่องมีอยู่ว่าวันหนึ่ง Juliana Rad ภรรยาของหัวหน้าโรงงานน้ำตาลเกิดโดนมีดบาดเข้าขณะหั่นแบ่งน้ำตาล เธอเลยบ่นกับสามี (ขณะพันแผลอยู่) ว่า “ทำไมน้ำตาลถึงไม่มีแบบที่พอดีถ้วยชาเลย?” พอได้ฟังคำบ่นนี้ สามีของเธอเลยเกิดไอเดียคิดค้นเครื่องอัดน้ำตาลให้เป็นก้อนสี่เหลี่ยมขนาดเท่ากัน และในปี 1843 เขาก็ได้นำกล่องน้ำตาลก้อนมามอบให้ภรรยา และจดสิทธิบัตรเครื่องอัดนี้ในปีเดียวกัน

ชายผู้อยู่เบื้องหลังการเปลี่ยนแปลงนี้ (และน่าจะรักภรรยาอย่างยิ่ง) มีชื่อว่า Jakub Kristof Rad ผู้จัดการโรงงานน้ำตาลในเมือง Datschitz (ปัจจุบันคือ Dačice ในสาธารณรัฐเช็ก) ซึ่งเป็นศูนย์กลางการผลิตน้ำตาลในยุโรปสมัยนั้น เขาพัฒนาวิธีการอัดน้ำตาลเป็นก้อนเล็กๆ รูปทรงสี่เหลี่ยม ที่สามารถใช้ได้ทันที ไม่ต้องหั่นอีกต่อไป ซึ่งถือเป็นต้นกำเนิดของน้ำตาลก้อนในเชิงอุตสาหกรรม สองสามีภรรยาถึงกับถูกเปรียบว่าเป็น ปิแอร์ และ มารี คูรี (คู่สามีภรรยาผู้ค้นพบธาตุเรเดียมและพอโลเนียม ได้รับรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์จากการค้นคว้าเรื่องกัมมันตภาพรังสี) แห่งวงการเครื่องปรุงเครื่องดื่มเลยทีเดียว

และนั่นก็คือที่มาของน้ำตาลอัดก้อนสี่เหลี่ยมที่เราเห็นกันจนชินตา เกิดจากการได้รับบาดแผลเล็กๆ ขณะใช้งานจนกลายเป็นจุดเริ่มต้นของสิ่งที่เปลี่ยนวิธีการกิน การชงชา และวัฒนธรรมบนโต๊ะอาหารไปทั่วโลก จากเดิมที่น้ำตาลต้องหั่น ต้องทุบ ก็กลายมาเป็น ‘ก้อนพอดีคำ’ ที่พกง่าย ใช้ง่าย และวางสวยๆ ได้ทุกมุมโต๊ะ

อย่างที่เรารู้กันดีครับว่าความเปลี่ยนแปลงยิ่งใหญ่หลายครั้ง เริ่มจากเรื่องเล็กๆ ที่คนทั่วไปมองข้ามเสมอ ใครจะคิดว่า ‘น้ำตาลก้อน’ ก็มีเรื่องเล่าที่ทั้งหวาน ทั้งเจ็บ และทั้งฉลาดแบบนี้อยู่เบื้องหลัง

ภาพ: https://www.samsonhistorical.com/cdn/shop/products/samson03_children_0498_5000x.jpg?v=1680220667

https://alchetron.com/cdn/jakub-krytof-rad-e44caeaf-b2bf-4d3c-aaaa-245bfbafe36-resize-750.jpg

https://shopgalil.com/cdn/shop/files/Untitleddesign_82.png?v=1738164491

https://www.texasrealfood.com/promptuary/wp-content/uploads/sites/2/2020/03/Sugar-Cubes.jpg

เรื่องโดย: พัชรพล ธนินเปรมอนันต์